Als kerkgang niet vanzelfsprekend is
Bijbels opvoeden is het zaaien van zaadjes van hoop in de harten van onze kinderen en jongeren. Hoop op God en Zijn genade. Biddend dat zij de enige troost in leven en in sterven zullen zoeken en vinden. De inhoud van Bijbels opvoeden verandert niet als een kind de basisschool verlaat. De manier waarop wel en het vanzelfsprekende van bijvoorbeeld kerkgang vaak ook.
Opvoeden betekent loslaten. Als ouders doe je steeds een stapje terug. Dat is een heel proces – van beide kanten. Wetenschappelijk onderzoek heeft uitgewezen dat westerse kinderen steeds jonger in de puberteit komen. Eigenlijk zijn het nog kinderen, maar willen niet meer als zodanig worden aangesproken en behandeld. Ze maken zelf hun keuzes, ook met betrekking tot geloof en kerk.
Omgekeerde gehoorzaamheid Ouders en opvoeders zien in deze fase ‘tussen tafellaken en servet’ vaak een omgekeerde gehoorzaamheid.Een beginnende puber is er alles aan gelegen te bewijzen dat hij geen kind meer is. Zou hij luisteren, dan bewijst hij daarmee nog een kind te zijn. Het is net als bij varkens: wil je dat ze vooruit lopen, dan moet je hen aan hun staart trekken.Deze kinderen willen serieus genomen worden. Sommigen stellen al in groep 7 kritische vragen bij de kerkgang.Aan de andere kant zijn het toch echt nog kinderen die kaders nodig hebben.
Pubers proberen veel uit, discussiëren graag en lang en zetten zich nogal eens af tegen hun ouders. Geef hen aan de ene kant de ruimte die ze nodig hebben om zich te ontwikkelen en verantwoordelijkheid te leren dragen voor eigen daden. Benoem vooral de positieve kanten die je bij hen ontdekt. Probeer uit de strijd te blijven. Op cruciale momenten moet je als ouders, net als Luther destijds, zeggen: ‘Kind, hier sta ik en ik kan niet anders.’ Meeveren en rug recht houden met een opgewekte vastberadenheid.
Eerst relatie Het is van groot belang jongeren echt te zien. Eerst relatie en bouwen aan vertrouwen. Zie hen staan, ook al klitten ze na kerktijd bij elkaar en denk je dat ze geen behoefte hebben aan contact met jou. Groet hen als (doop)leden van de kerkelijke gemeenschap. Dat doet ook ouders goed. ‘De keren dat een kerkganger iets tegen het groepje jongeren bij de kerk zei, hoorde ik dat thuis met waardering terug’ zo vertelt een moeder.
Wat doe je als opvoeder als dat vanzelfsprekende eraf dreigt te gaan? Soms ontwikkelt het zich sluipenderwijs; soms voor het oog ineens een radicale ommekeer van ‘als gewoonte’ meegaan naar ‘gewoon’ thuisblijven. Dat kan elke zondag een zekere spanning geven. Ouders voelen zich falen in hun godsdienstige opvoeding. Dat gevoel is zo begrijpelijk. Zij zijn de verantwoordelijken die datgene wat ze destijds bij het doopvont beloofd hebben, ook daadwerkelijk moeten doen.
Open hart en huis. Opvoeders zijn zondige mensen met fouten en gebreken. Merken de kinderen aan ons dat de Heere het voor het zeggen heeft ook wat onze levensstijl betreft? Hoe praten we als ouders over onze collega’s, onze buren, onze familie, de kerk, in bijzijn van onze kinderen? Merken zij er iets van dat wij de ander uitnemender achten dan onszelf? Durven we ongelijk toe te geven en onze kinderen om vergeving te vragen? Durven we ook grenzen te stellen in onze opvoeding en te straffen als dat nodig is?
Anderzijds: er spelen altijd meerdere factoren mee dan alleen de invloed van ouders. Zij hebben de opdracht hun kinderen voor te leven in geregelde kerkgang – ’s zondags en door de week. Belangstelling te tonen voor wat op de catechisatie is besproken en hen te stimuleren om naar de JV te gaan. En vooral onvoorwaardelijk van hun kind te houden. Laat de vader in de gelijkenis van de verloren zoon het voorbeeld zijn van hoe ouders de deur van huis en hart altijd open laten staan.
Valkuilen Zoek het gesprek met je kind. Met tact en wijsheid. Er liggen nogal wat valkuilen in de gespreksvoering. Zo is er de valkuil van te pas en te onpas er steeds maar weer over beginnen met dezelfde woorden. Een andere valkuil is suggereren dat de jongere de oorzaak is van jouw slapeloze nachten. Pas op voor bitterheid. Als je je hart beschermt met een pantser van bitterheid, voel je de diepe pijn niet van wat je is overkomen.
Nog een valkuil in zo’n gesprek is schermen met het vijfde gebod. Er zijn ouders die het gebod opeisen als iets waar zij recht op hebben. Dat gaat niet zozeer om een recht op gehoorzaamheid dat ouders hebben. Het gaat om een plicht van kinderen. Het gewicht aan hun ouders toekennen dat hun toekomt: Door hen te eren, te respecteren, te gehoorzamen en te waarderen.
Bidden met hoop Blijf voor hen bidden. Draag als ouders je kinderen levenslang op voor Gods genadetroon. Daar zijn we als ouders mee begonnen toen ons kind gedoopt werd: ‘O almachtige en eeuwige God, wij bidden U, bij Uw grondeloze barmhartigheid dat U dit kind genadig wilt aanzien en door Uw Heilige Geest Uw Zoon Jezus Christus wilt inlijven.’ Bidden om niet bitter te worden, maar bid met hoop en verwachting op de God Die de trouw bewaart, alle generaties door.
Dertig redenen om naar de kerk te gaan
In zijn boekje ‘Waarom zou ik naar de kerk gaan? geeft Laurens Snoek als antwoord wel 30 redenen waarom jongeren dat zouden doen. De scribent heeft niet de illusie dat ze dan ineens veel zin krijgen, maar wil hen aan het denken zetten. Vijf eyeopeners om alvast het gesprek aan te gaan met tieners:
Naar de kerk gaan is een opdracht(Psalm 100:2 en 4)
De kerk is je moeder(Psalm 36: 8-9)
In de kerk ontvang je de zegen van God(2Korinthe 13:13)
Daar hoor je over het leven met God(Psalm 40: 4 en 10)
God laat zich in de kerk ontmoeten
(Laurens Snoek – Waarom zou ik naar de kerk gaan? 2010 Den Hertog B.V., Houten)
Dit artikel verscheen eerder in DRS
