’s Zondags gaan we naar de kerk… ook kleine kinderen.

‘Moet dat kind nou echt mee naar de kerk in die hitte!’ Dat haar buurmeisje op zondag niet naar het strand gaat, weet de buurvrouw intussen. Maar wat mensen beweegt om het kleine grut op zo’n stralende dag mee naar de kerk te nemen, is haar een raadsel. ‘Afgezien nog van het mooie weer, die kinderen snappen sowieso niet waarover het gaat in de kerk.’  

Eerlijk is eerlijk, de buurvrouw heeft wel een punt. Wat neemt een jong kind mee van preek? Hooguit herkent het de verhaallijn van een Bijbelse geschiedenis. Dat gegeven onderstreept het belang van huisgodsdienst. Ouders kunnen er niet vroeg genoeg mee beginnen. Het gedeelte over geloofsleer en bevinding is voor hen minder concreet en gaat meestal over de hoofden heen. Want jonge kinderen denken heel concreet en letterlijk.

Eerbied

Kleine luisteraars voelen wel iets aan van de eerbied en de ernst waarmee een voorganger over God spreekt. Professor J. Waterink zegt in zijn boek ‘Aan moeders hand tot Jezus’: “ Eerbied voor de kerk, eerbied voor het gepredikte woord, liefde voor de gemeente van onze Heere Jezus Christus moeten ook de kleuters reeds als heel vanzelfsprekende zaken in het ouderlijk huis vinden.”  Daarom is het zo belangrijk thuis te laten merken dat het niet alleen gewoon, maar ook fijn is om naar de kerk te gaan.

Kleintjes horen erbij

Jonge kinderen doen graag wat ze grote mensen zien doen. Ze willen erbij horen.In de gemeente horen ze erbij. Dat is geen sociaal praatje, maar de opdracht van de Koning van de kerk. In het Oude Testament zien we volgens Matthew Henry overal ‘vriendelijke wenken’ van Gods gunst voor de komende generaties. Hij doelt daarbij op onder andere op Zijn beloften aan Abraham. Als God de wet afkondigt, moet het hele volk van Israël, inclusief de (kleine) kinderen, zich bij de berg verzamelen om te luisteren.

 Marcus schrijft in hoofdstuk10:13-16 dat ouders hun kinderen bij de Heere Jezus willen brengen, zodat Hij hen aan kan raken. Zijn discipelen vinden het ongepast om de Meester hiermee lastig te vallen. Jezus daarentegen legt Zijn handen op de kinderen en zegent hen: ‘Laat de kinderen tot Mij komen en verhindert ze niet.’ In het laatste hoofdstuk van het Johannesevangelie geeft Hij Petrus als eerste de opdracht goed voor Zijn lammetjes te zorgen.

Gewiebel, gefriemel en gepraat

Dat is genade! Daarom nemen ouders hun kinderen, even zondig als zijzelf, mee naar de kerk. Maar dat gewiebel, gefriemel en gepraat dan? Hoe verhoudt zich dat met de nodige eerbied?

Een jong kind beschikt over een beperkte impulsbeheersing. Zo’n anderhalf uur rustig zitten luisteren en stil zijn, is een hele opgave. Ook voor ouders die met zweet in hun handen vrezen dat andere kerkgangers last hebben van hun kroost. De bodem van het koffertje correctiemiddelen is snel zichtbaar. Veel verder dan vermanend kijken en fluisteren dat het gedoe klaar moet zijn, komt het niet.

Bespreek dus vooraf welk gedrag je als ouders acceptabel vindt (en wat in jullie gemeente geaccepteerd wordt). Beperk het meenemen van knuffels en speeltjes. Als er al snoep gegeten moet worden, houdt daar zelf de regie over. Reageer alleen op dat wat echt hinderlijk is. Benoem na kerktijd concreet welk goed gedrag je hebt gezien en  ‘beloon’ dat met een extraatje. Veel jonge kerkgangers vinden het fijn om tijdens de dienst een bijbels kleurplaatje te kleuren. Of een tekening over de preek te maken. Het is ook goed om je te realiseren dat er tijdens een kerkdienst meer is dan alleen het beluisteren van de preek. Bidden en zingen maken ook een belangrijk onderdeel uit van de liturgie.

Zingen

Juist in dat gedeelte, vooral het zingen, kunnen jonge kinderen ook meedoen. Als de plaatselijke Reformatorische basisschool jaarlijks de lijsten met te leren Psalmen doorgeeft aan de kerkenraad, kunnen de voorgangers Psalmen laten zingen die ook de jonge kinderen kennen. De andere kerkgangers horen het meteen aan de samenzang wanneer ze meezingen. Het is belangrijk om er rekening mee te houden dat er kinderen in de kerk zitten die noodgedwongen geen reformatorisch onderwijs kunnen ontvangen. Zij leren de meest bekende Psalmen thuis.

In sommige kerken gaan de peuters na het grote gebed naar de crèche. Loes (moeder van drie) vindt het een goede manier om kinderen stapsgewijs aan de kerkgang te laten wennen.  ‘Een aantal weken voor de vierde verjaardag van ons zoontje hebben we elke zondag gezegd dat hij nu nog na het grote gebed de crèche mag. En dat hij als hij vier jaar is en naar school gaat, groot genoeg is om de hele dienst in de kerk te blijven.’ Het heeft volgens haar alleen de eerste keer wat weerstand gegeven. ‘Nu weet hij niet beter.’

Jonge kinderen zijn gebaat bij structuur. Dan weten ze waar ze aan toe zijn en wat er van hen wordt verwacht. Het is niet handig om hen de ene keer wel en de andere keer niet mee te nemen naar de kerkdienst, afhankelijk van wat zij op dat moment willen. Op zondag gaan we naar de kerk. ‘Zo zijn onze manieren.’ Want ook de lammetjes horen bij Gods kudde.

Zelfs een baby in de dienst

Op Dankdag neemt Loes hun jongste dochter in een draagdoek meegenomen naar de kerk. Na twee miskramen zijn ouders dankbaar dat dit kindje mag blijven leven. ‘Ik wilde niets liever dan haar in de kerk in de aanwezigheid van God brengen. En daar met ons hele gezin aanwezig te zijn. Het is een heel rustig kind, dus dat ging prima.’ Het stel houdt het drie maanden vol, totdat de baby wat langer wakker is en meer geluiden maakt. Maar dan is ze intussen oud genoeg om naar de crèche gebracht te worden.

Verder lezen

Aan moeders hand tot Jezus – J. Waterink (alleen tweedehands verkrijgbaar)

Laat ons de rustdag wijden – Bruca Ray; uitgeverij Groot Goudriaan (idem)

Samen met het kind: Pieter mag mee naar de kerk – Willemieke Kloosterman-Coster; uitgeverij De Banier.

Dit artikel verscheen eerder in DRS.