Gemeente”Praatjes vullen geen gaatjes”, zegt iedereen die van aanpakken houdt. Niet kletsen maar gewoon aan de slag gaan. Er is immers meer dan genoeg te doen. Toch zijn er verhalen die de overal in de maatschappij tastbare leegte kunnen vullen.
In onvoorstelbaar korte tijd is de wereld onherkenbaar veranderd. We leven in een samenleving die 24/7 open is. Door de globalisering en digitalisering denken we alles te weten en te zien. We leven steeds meer zonder grenzen en structuren en gaan voor autonomie. Snel, sneller, snelst werken aan eigen geluk, dat toch weer onder de handen wegglipt. Ieder voor zich, zonder God voor ons allen en zonder echte verbinding met de ander.
Gevolgen van de ratrace
Onderzoeken laten zien dat met name jongeren in de leeftijd van 12 tot 25 jaar de schadelijke gevolgen van het meedoen aan de ontstane ratrace ondervinden. Daardoor ervaren ze een diep gevoel van eenzaamheid. Volgens cijfers van het Nederlands Jeugdinstituut overweegt 17 procent van de jongeren suïcide. Wekelijks voeren vijf jongeren die gedachte uit.
In haar boek ”Het lege individu” stelt psychiater dr. Esther van Fenema een vlijmscherpe diagnose van de huidige samenleving. Ze schetst, aan de hand van de zeven hoofdzonden, een voor wie opgroeit en leeft bij een open Bijbel herkenbaar beeld. Hoogmoed, luiheid, hebzucht, onmatigheid, lust, toorn en afgunst zijn bekende klanken. Het zondenregister lijkt een kopie van Galaten 5:20-21. De psychiater toont aan wat deze zonden doen met het brein en daarmee met gedrag.
Ze stelt dat we onszelf uit hoogmoed op het podium gehesen hebben. Dat correspondeert voor Bijbellezers met: door onze val in Adam zijn we op de troon van God gaan zitten. Uit hebzucht willen we maximaal consumeren en daarmee verwaarlozen we onder andere de rustdag. We moeten continu gelukkig zijn. Onze onmatigheid, geen grenzen kunnen accepteren, leidt tot verwaarlozing van onszelf en onze relaties. Continue afleiding isoleert mensen van elkaar. Knus samen op de bank dobbert ieder achter een eigen scherm in een andere bubbel. Wie houdt bij het najagen van lust nog rekening met wie? Van die jacht krijgen kinderen en jongeren de rekening gepresenteerd.
Hoopvolle verhalen vertellen
Een diagnose stellen is een eerste stap. Het vullen van de leegte, het herstellen van de verbinding met zichzelf en de ander een volgende. Het ministerie van VWS is tijdens de Week van de Mentale Gezondheid (3-8 juni) een nieuwe ”Hey, het is oké-campagne” gestart. Jongeren worden uitgedaagd hun schaamte over hun mentale problemen los te laten. Ze moeten er meer over praten. „Want praten helpt.” Van Fenema zoekt het meer in het delen van hoopvolle verhalen om mensen weer aan elkaar verbinden.
Daarmee geeft zij ons een eeuwenoud handvat. Ook onze kinderen en jongeren ademen in een atmosfeer van leegte en een gemis aan perspectief. God heeft ons een onuitputtelijke Bron van hoopvolle verhalen gegeven. Hoopvolle verhalen van een God Die Zijn enige Zoon, de Heere Jezus, overgegeven heeft aan de meest essentiële verlatenheid. Om zo desolate zondaren aan Zich te verbinden met een koord van eeuwige liefde.
Laten we opstaan om Zijn daden te vertellen aan de volgende generatie; Zijn sterkte en Zijn wonderen, die Hij gedaan heeft. Zodat kinderen en jongeren hun hoop op God gaan stellen en Zijn geboden zullen bewaren (Psalm 78).
Om iets te vertellen, moeten we hen bij elkaar roepen. Thuis aan tafel, samen op de bank of op school in de kring. Op zondag in het midden van de kerkelijke gemeente. Laat die dag gewijd zijn aan het vieren van dingen die waarde hebben, maar geen prijs. Allereerst en vooral rond het Woord van God. Maar ook in verbondenheid aan elkaar als gezin en gemeente. We mogen, gesterkt door de band met de Ander en met elkaar, onze verantwoordelijkheid nemen om verbinding te zoeken met wie zich als niet-verbonden ervaart. Om geleid door Gods Geest met kleine bouwsteentjes leegten te vullen en perspectief te bieden.
Deze column verscheen 18 juni in het RD
