Gemeente
Door in problemen te denken en over grote zorgen te spreken, kijken we door een donkergekleurde bril naar oudere mensen. Toch valt er meer over hen te zeggen.
We zijn gewaarschuwd. Er spoelt een nieuwe golf over ons land. Door die steeds groter wordende grijze golf –de vergrijzing– verschiet onze samenleving van samenstelling en van kleur. Dat betekent bijvoorbeeld alleen al voor de zorg nog meer druk, langere wachtlijsten en een oplopend tekort aan personeel. Maar ook andere sectoren ervaren de gevolgen van de vergrijzing. Ergens jeukt en kriebelt het vanbinnen bij deze omschrijving van wat er aan de hand is. Grijs heeft een bepaalde gevoelswaarde.
Goedbeschouwd is grijs, net als zwart en wit, geen kleurtint. Het klinkt niet als een compliment wanneer je te boek staat als een grijze muis. Als iemand die een grijs bestaan leidt. Je gaat dan onopvallend, kleurloos je gangetje. Saai en eentonig. In tegenstelling tot een bruisende persoonlijkheid wiens leven in bonte kleuren geschilderd lijkt te zijn. Zo zwart-wit ligt het allemaal niet, maar niettemin roept het gebruik van het woord ”grijs” tegenstellingen op waarvan het maar de vraag is of ouderen zich hierin herkennen. Ik twijfel. Niet alleen omdat ik van kleur houd: sprankelend blauwgroen, sprekend rood en oker; dieppaars en oudroze. Maar ook omdat ik me afvraag of hier niet een grijs gebied ligt, dat zeker nader onderzocht moet worden. Hoe kunnen ouder wordende mensen zich voorbereiden op deze nieuwe fase in hun leven? Op het verblijf op het voorlaatste station in het aardse bestaan? Hierover wordt niet gerept in de vuistdikke rapporten die duidelijke taal spreken over de problemen die zich aandienen.
Door in problemen te denken en over grote zorgen te spreken, kijken we door een donkergekleurde bril naar oudere mensen. Jazeker, ze houden samen of alleen eengezinswoningen bezet, waarin kinderen comfortabel zouden kunnen opgroeien. Ouderen bieden niet altijd op tijd ruimte aan jongeren om hen op beslissende posten hun plaats te laten innemen. Ze gaan minder snel en soepel met veranderingen om. Zongebruinde senioren die alleen maar van een ”Zwitserleven” genieten, lijken dat te doen op kosten van de volgende generatie. Toch valt er meer te zeggen over oudere mensen.
Daarin voel ik me gesteund door het betoog van Mirjam Bikker (CU) vorige week in de Tweede Kamer. Zij noemde in haar bijdrage aan het debat over de kabinetsplannen de vergrijzing „een geschenk” en een hoge leeftijd „een prachtige kroon”.
Steeds meer landgenoten worden ouder dan vroeger gebruikelijk was. Oudere mensen blijven daardoor langer dan voorheen actief in hun eigen familie, buurt en kerk. Bij het schoolhek staan heel wat opa’s en oma’s hun kleinkinderen op te wachten, zodat ouders zich ongestoord op hun werk kunnen richten.
Door schade en schande wijzer geworden, kunnen ze met hun levenservaring de jongere generatie helpen hun weg te vinden in een ingewikkelde maatschappij. Als ziet die samenleving er ook nog zo anders uit dan toen zij in de bloei van hun leven waren, sommige intermenselijke processen blijven hetzelfde. De lessen daarin geleerd zijn de moeite meer dan waard om door te geven.
Dat zegt (met andere woorden) ook Levi van Dam, bijzonder hoogleraar Veerkrachtig Opgroeien, in een vraaggesprek. Hij vindt dat jongeren met psychische problemen betere relaties nodig hebben met zichzelf, de ander hun omgeving. „Een uur praten met je oma kan net zo goed helpen als therapie.”
Volgende week is het weer de Week van het Leven (weekvanhetleven.nl). Nu onder het motto ”Jij mag er zijn!” Naast de gebruikelijke aandacht voor de bescherming van ongeboren kinderen en hulp aan vrouwen die onbedoeld zwanger zijn, worden dit jaar ook de jongeren aangesproken. Zij voelen zich onder de huidige prestatiedruk niet altijd gezien, gehoord en geaccepteerd. Volgend jaar extra aandacht voor de ouder wordende mens zou een mooi vervolg kunnen zijn. Zo houden we de generaties bij elkaar, om kleur geven aan het leven en de maatschappij.
Op deze manier komt ook de Bijbelse notie ten aanzien van grijs in beeld. Spreuken 16:31 noemt de grijsheid een sierlijke kroon. Oftewel een grote zegen. Grijs als symbool voor wijsheid en ervaring. Ouder geworden om te vertellen dat God goed is voor wie op Hem vertrouwt. Laten dagen dan soms grijs en grauw zijn, en donker de weg, God geeft licht en uitzicht.
Eerder geplaatst al column in het RD.
