Intiem

Haar vriendin begint wat aarzelend te grinniken en mompelt dat ze dit weekend veel moest werken en het er niet van is gekomen. De eerste vragenstelster begint dan te vertellen over haar weekend en dat zij en haar man behoorlijk intiem geweest zijn. Al snel wordt me duidelijk dat het niet is gebleven bij een intiem etentje bij kaarslicht, maar dat ze tijdens het weekend het bed gedeeld heeft met haar man en ook gemeenschap heeft gehad. Dat het hier ging om seksueel contact met wederzijds goedvinden, werd me duidelijk toen de jonge vrouw haar vriendin duidelijk maakte dat haar man een uitstekend minnaar is. Daarop stopte de trein en stapten de dames uit. Ik bedacht me nog dat ik het een hoop intieme informatie vond voor de vroege maandagochtend.

Nadien, fietsend op m’n fietsje naar kantoor, merkte ik dat ik bleef nadenken over de vraag van de eerste jonge vrouw ‘of haar vriendin gedurende het weekend nog intiem was geweest’. Het woord intiem/ intimiteit was dus voor meerderlei uitleg vatbaar.

Als maatschappelijk werker en seksuologisch hulpverlener, werkend bij een christelijke instelling voor psychosociale problemen, kom ik best vaak situaties die te maken hebben met intimiteit en seksualiteit tegen. Wanneer ik spreek met een echtpaar dat het moeilijk vindt om te praten over hun seksualiteit; of wanneer ik een jongeman spreek die thuis weinig voorbeeld en uitleg heeft meegekregen over hoe je een relatie met een meisje aangaat, en die moeite heeft intimiteit in een relatie met een meisje handen en voeten te geven.

Ik bedenk me dat, zowel binnen-  als buiten de reformatorische gezindte, de begrippen intimiteit en seksualiteit voortdurend door elkaar gehaald worden. Niet zelden wordt met intiem zijn, seksualiteit en/of geslachtsgemeenschap bedoeld, terwijl veel mensen niet kunnen verwoorden wanneer intimiteit overgaat in seksualiteit en wat ze wel of niet grensoverschrijdend vinden.

Ik denk aan de jongeren die mijn collega’s en ik spreken tijdens gastlessen over intimiteit en seksualiteit en de (jong)volwassenen tijdens de huwelijkstoerustingsavonden in kerkelijke gemeenten, wanneer we met hen spreken over het verschil tussen intimiteit en seksualiteit en hoe belangrijk en moeilijk het samen leren praten daarover is.

Mijn gedachten dwalen naar een uitspraak van moeder Gerrie en zoon Anne Velema in hun boek ’Eerlijk gezegd’. Een uitspraak die me uit het hart is gegrepen. Ze schrijven: ’Seks is de ander intiem ‘spreken’. Uitgelegd wordt dat Adam en Eva, en na hen ook wij, van God een levensdoel kregen: samenleven en vruchtbaar zijn. Dat onze seksualiteit, maar ook onze taal, een taak is bij deze opdracht. Zonder taal is er geen relatie. Zo is er ook zonder seksualiteit, bijna geen sprake van een huwelijk. De schrijvers benadrukken dat seksualiteit er helemaal bij hoort.

Ja, denk ik, seksualiteit hoort er helemaal bij, maar eerst leren praten in een relatie. En intimiteit leren ervaren zonder dat dit vanzelfsprekend uitloopt in seksueel contact, lijkt me minstens zo belangrijk. Ik weet uit de boeken en de praktijk ook, hoe belangrijk daarin het voorleven van ouders en andere opvoeders is en hoe lastig dat kan zijn. Het raakt immers aan onze eigen kwetsbaarheid en intimiteit.

Wanneer ik tenslotte denk aan mijn eigen vaderschap van drie opgroeiende, goed van de tongriem gesneden (pre)pubers, bedenk ik me dat ik praten over die dingen met hen, ook best intiem vind…

Gerrit-Jan Kattenberg
Maatschappelijk werker VO en seksuologisch hulpverlener Stichting De Vluchtheuvel