Hoogbegaafdheid

Het is 19.30u en de catechisatie begint bijna. Anna komt binnen en gaat zitten. De ouderling begint met de opening en stelt de vraag: “waaraan kunnen wij zien dat God bestaat?” Het bekende antwoord schiet bij Anna gelijk door haar hoofd: door de Bijbel en de natuur. Maar dan begint zij te denken. Waarom kan ik Hem niet zien? Waarom is het eigenlijk zo ingewikkeld? Is de Bijbel eigenlijk wel echt waar? Anna blijft nadenken en blijft onrustig. Even schiet het door haar heen: zal ik een vraag stellen? Ze kijkt om haar heen wat anderen doen en besluit de vraag niet te stellen ‘ze vinden mij vast dom of raar’.

Had u het gevoel dat bovenstaand stukje zou gaan over een hoogbegaafd meisje? U ziet haar misschien wel zitten, ze lijkt zo verlegen en ziet er heel normaal uit. Je hoort haar niet echt in de groep. Dat ze zo negatief over zichzelf denkt, is niet aan de buitenkant te zien.

Ongeveer 3% van de Nederlandse bevolking is hoogbegaafd. Er is sprake van hoogbegaafdheid als er aan drie kenmerken wordt voldaan:

– Hoogbegaafden hebben een IQ van 130 of meer. Een gemiddeld IQ varieert van 90-110. Hoogbegaafde jongeren kunnen snel leren, onthouden veel en kunnen geconcentreerd meerdere dingen tegelijk doen.

– Een hoogbegaafde heeft een hoge mate van creativiteit. Dit uit zich in het oplossen van problemen. Ze denken ‘ out of the box’.

– En hoogbegaafden hebben een hoge taakgerichtheid. Ze zijn nieuwsgierig en leergierig. Ze zijn gemotiveerd om nieuwe dingen te ontdekken.

Toch zijn deze kenmerken niet altijd zichtbaar bij de jongeren de gemeente. Veel hoogbegaafden passen zich namelijk aan aan hun omgeving. Ze gaan dan onderpresteren.

Om met hoogbegaafden jongeren in gesprek te gaan is het belangrijk om te weten dat zij vaak minder goed kunnen praten over ditjes en datjes. Zij vinden het fijn als het gesprek een doel of een onderwerp heeft. Als het nergens over gaat dan prikkelt hen dat niet. Het is belangrijk om bij catechisatie of tijdens een gesprek aan te geven wat de bedoeling van het gesprek is. Hoogbegaafde jongeren zijn fijngevoelig en hebben een sterk empathisch vermogen en zijn vaak sterk betrokken bij andere jongeren in de groep. Ze denken al jong na over vragen die gaan over leven en dood. Hierdoor stellen zij vaak veel ‘waarom’ – vragen. Wees bij het beantwoorden van deze vragen eerlijk en transparant, daar zijn ze echt bij gebaat.

Hoogbegaafden in de gemeente

Er is in de kerk nog niet zoveel aandacht voor hoogbegaafdheid. De manier van catechisatie geven sluit vaak niet aan bij wat hoogbegaafden nodig hebben. Ze krijgen geen bevredigende antwoorden op hun vragen over God en de traditie. Dit kan voor hoogbegaafden een reden zijn om hun eigen weg te kiezen of zelfs de kerk te verlaten. Hoogbegaafden kunnen de vinger op de zere plek in een gemeente leggen. Door hun manier van denken en hun gave om ‘out of the box’ te denken kunnen zij vaak duiden waar het misgaat in een gemeente. Hoogbegaafden voelen zich vaak niet begrepen als zij dit benoemen. Vaak zorgt dit gevoel voor eenzaamheid. Neem de hoogbegaafde serieus en probeer in te gaan op de geloofsvragen die zij hebben. Als een hoogbegaafde alles wil verklaren, vertel hem dan dat er in het geloof veel plaats is voor verwondering. Gods wijsheid kunnen wij niet bevatten. Het is belangrijk om ook bij de catechisatiegroepen in de gaten te houden of deze jongeren in beeld zijn en of er ruimte is voor hun specifieke vragen. Jongeren kunnen daarin ook van elkaar leren. Soms kan een moeilijk lerende jongeren iets delen van wat er in zijn of haar hart leeft waar ook hoogbegaafden veel van kunnen leren.

Meer informatie? Bezoek de website van Helpende Handen.