Anderhalf uur? Ik kijk nog eens op klok om te kijken of het echt zo is, maar kom toch echt tot dezelfde conclusie. Het voelt alsof ik een half uur geleden in de auto ben gestapt. Ik vraag me af waar ik in gedachten mee bezig ben geweest en hoe bewust ik auto heb gereden. Herkenbaar?
Wij mensen leven regelmatig op de automatische piloot. Taken zitten in ons systeem en we voeren ze uit zonder er uitgebreid over na te denken. Dat is in veel gevallen best fijn. Dat opstaan, douchen, aankleden en tandenpoetsen vanzelf gaan zonder dat je hier een kwartier over na moet denken, is op zijn minst efficiënt. Stel je eens voor dat je wel over al die stappen na zou moeten denken; dan mag de wekker ’s ochtends wel wat vroeger.
Toch heeft de automatische piloot ook een keerzijde: als je leven bestaat uit automatismen, leef je vaak routinematig en niet bewust. Je staat minder stil bij wat je denkt, voelt en wilt. Op een drukke dag gaat de automatische piloot ’s ochtends ‘aan’ en ’s avonds ‘uit’. Je ploft in je bed en bent alleen maar bezig geweest, zonder echt in het hier en nu te zijn. En dat gaat op de langere termijn wringen bij de meeste mensen. Je kunt het gevoel krijgen ‘slaaf’ te zijn van je eigen leven. Je doet wat je gewend bent en wat je wordt gevraagd, zonder bewust in het leven te staan of van bepaalde momenten te genieten. En dat voelt allerminst prettig. Voor degenen die dit constateren in hun eigen leven, is het vaak tijd voor verandering. Maar hoe doe je dat?
Om te beginnen is hier motivatie voor nodig. Wil jij uit de automatische piloot komen? Neem dan de beslissing om dit te gaan doen. Dat is de eerste stap tot verandering.
De tweede stap is leren leven met aandacht. Dit klinkt heel groots, maar dat is het juist niet. Het begint met het bewust stilstaan bij wat je doet, waarbij je de zintuigen heel goed kunt gebruiken. Sta tijdens een wandeling eens stil bij alles wat je ziet (ogen), hoort (oren), voelt (huid) en ruikt (neus). Ik garandeer je dat je versteld zult staan. Dit kun je ook doen bij alledaagse dingen, zoals tandenpoetsen. Sta eens bewust stil bij wat je voelt, ruikt en proeft. Én, heel belangrijk, oordeel niet over wat je voelt, ziet, denkt of hoort. Dat wat je ervaart, mag er zijn. Ook de gedachten die in je opkomen, mogen er zijn. Je veroordeelt ze niet, maar laat ze er zijn als onderdeel van het hier en nu.
Leren leven met aandacht zorgt ervoor dat je de dingen die je doet bewuster doet en er dus ook meer van kunt genieten. Hierin geldt: oefening baart kunst. Daarnaast heeft bewuster leven een geestelijke component. Door aandachtig stil te staan bij wat je ervaart, heb je concreet oog voor wat God geeft. Dit zorgt ervoor dat je dankbaar kunt zijn.
Voor mij betekent het dat ik de komende week eens ‘bewust’ ga autorijden en de omgeving in mij op ga nemen. En als er gedachten komen, begroet ik die en laat ik die er zijn, bewust! Ik ben benieuwd wat ik ga ontdekken.
Evelyne Sinke-Provily
Psychologe Stichting De Vluchtheuvel
